کشاورزی ارگانیک
در ایام گذشته تا به حال فرآیند کشاورزی جزء مهمترین نیازهای بشر بوده و افزایش جمعیت کشاورزان را مجبور به تولید بیشتر یا مصرف کمتر منابع میکند جمعیت جهان در سال 2050 حدود 9.7 میلیارد تخمین زده شده است.
واژه Organism معانی گوناگونی دارد که از میان آن ها “Organic” مربوط به موجود زنده یا اندامواره یا کلی تر مربوط به “جانداران” بیشتر رایج است.
کاربرد این واژه در کشاورزی ارگانیک، بر این مبنا است که در آن مزرعه به عنوان یک موجود زنده در نظر گرفته می شود.
کشاورزی ارگانیک که به نام های کشاورزی زیستی، کشاورزی بیولوژیک، کشاورزی بوم شناختی، کشاورزی زاینده
و کشاورزی طبیعی خوانده می شود، نوعی کشاورزی قانونمند و متکی به معیارها و ضوابط خاص بوم شناسانه است.
در کشاورزی ارگانیک هدف پایداری تولید ولی نه به الزام به بیشینه رساندن آن است.
در این نوع کشاورزی، عوامل انسانی و جوامع تولید کننده و مصرف کننده، در قالب مجموعه ای جدا ناپذیر نگاه می شوند، به اصول سلامت (خاک، آب، گیاهان، جانوران و محیط زیست)، بوم شناسی (بر اساس سیستم ها و چرخه های اکولوژیکی)، انصاف و عدالت (با توجه به فرصت ها و قابلیت های زندگی و محیط های عمومی) و مراقبت (حمایت از سلامت و آسایش نسل های بعد و محیط) توجه خاصی مبذول می شود.
حفظ تنوع زیستی مبنای تولید در این نوع کشاورزی است و زنجیره غذایی از تولید تا توزیع، بازاریابی، فراوری و مصرف، همه مدنظر قرار دارند.
کاربرد آن دسته از افزودنی های غذایی که به ظاهر برای حفظ رنگ، طعم و بهبود مزه است ولی برای سلامت
انسان در عمل خطرناک است نیز، ممنوع می باشد. کشاورزی ارگانیک، باوجود کاهش درکمیت مواد غذایی، به کیفیت آن پرداخته و همچنین بر حفظ و نگهداری از منابع پایه کشاورزی استوار است.
تعریف های بسیاری برای کشاورزی ارگانیک شده که از میان آن ها دو تعریف جامع ترند.
- تعریف اول که فدراسیون جنبش های در سال 2008 میلادی مورد تصویب قرار داد عبارت است از “کشاورزی ارگانیک سیستمی (IFOAM) بین المللی کشاورزی ارگانیک تولیدی است که سلامت خاک، اکوسیستم ها و انسان را پایدارمی سازد.
این سیستم، بر فرآیندهای بوم شناسانه، تنوع زیستی و چرخه های سازگار با شرایط محلی تکیه دارد و به نهاده هایی که اثرهای مشکل زا دارند، وابستگی ندارد.
کشاورزی ارگانیک روش های سنتی، علمی و نوآوری را در هم می آمیزد تا از محیط خود و آسان سازی ارتباط مناسب با آن، بهره گیرد و زندگی با کیفیت خوب را آورده شده چنین است
Raviv برای تمام دست اندرکاران فراهم سازد.
- تعریف دوم که در سال 2010 میلادی توسط “کشاورزی ارگانیک مفهوم و روشی از تولید کشاورزی بدون کاربرد آفت کش های ساخته ای، کودهای شیمیایی و نیز پادزیست ها و هورمون ها در تولیدهای گیاهی و دامی است. همچنین به کارگیری موجودهای زنده تغییر یافته ژنتیکی را نمی پذیرد”.
آمار جهانی کشاورزی ارگانیک
بر اساس آخرین آمار جهانی کشاورزی ارگانیک که در سال2015 میلادی برای سال 2014 توسط فدراسیون جنبش‌های بین‌المللی کشاورزی ارگانیک و موسسه پژوهشی کشاورزی ارگانیک 1(FiBL) منتشر شده (24)، بیشترین زمین های کشاورزی زیر کشت ارگانیک در اقیانوسیه (%32.4)، اروپا (%29.75)، آمریکای لاتین (%18.21)، آسیا (%8.57)، آمریکای شمالی (%8.02) و آفریقا (%3.05) می باشند.
ده کشوری که درجهان بیشترین سطح زیرکشت را دارند استرالیا 12، آرژانتین 3/6، آمریکا 2/2، چین 1/9، اسپانیا 1/6، ایتالیا 1/2، آلمان 1/0، فرانسه 1/0، اوروگوئه 0/9 و کانادا 0/6 میلیون هکتار هستند.
به طور کلی، سطح زیر کشت کشاورزی ارگانیک در جهان رو به فزونی است. شکل 1 این افزایش را از سال 1999 میلادی تا سال 2012 نشان می دهد.
در ایران سطح زیرکشت ارگانیک در سال 2005 میلادی صفر و در سال 2011، 43332 هکتار گزارش شده است.
آمارهای جهانی نشان می دهند که 10 کشوری که در سال 2012 بیشترین افزایش سطح زیرکشت مواد ارگانیک را داشته اند به ترتیب عبارت از یونان، مکزیک، قرقیزستان، ترکیه، تانزانیا، ایتالیا، رومانی، فرانسه، لهستان و دانمارک می باشند.
در همین سال 10 کشور هندوستان، اوگاندا، مکزیک، تانزانیا، اتیوپی، ترکیه، پرو، ایتالیا، اسپانیا و لهستان به ترتیب دارای بیشترین تولید کنندگان ارگانیک بوده اند.
آمار سال 2012 میلادی نشانگر این است که از کل زمین های قابل کشت دنیا 35.4 غلات، 31.2 علوفه سبز،8.6 گیاهان روغنی،4.2 محصول های پروتئینی،3.3 سبزی ها و %17.2 زیر کشت سایر محصول ها می باشد.
خرده فروشی مواد غذایی ارگانیک در سال 2012 میلادی در آمریکا %44، آلمان %14، فرانسه %8، کانادا %4، بریتانیا %4، ایتالیا %3، سوئیس %4 و بقیه کشورها %19 بوده است.
همچنین مصرف سرانه مواد غذایی ارگانیک در سویس 189، دانمارک152، لوگزامبورگ 123، لیختن اشتاین 129، استرالیا 127، سوئد 95، آلمان 86، آمریکا 72، کانادا 62 و فرانسه 61 یورو بوده است.
بازارفروش جهانی مواد غذایی و نوشابه های ارگانیک در سال 2000 حدود 20 بیلیون دلار آمریکا بوده و در سال 2012 به بیش از 60 بیلیون دلار آمریکا رشد داشته است.
