آفت ها و بیماری ها در کشاورزی ارگانیگ
یافتن روش های جایگزین مبارزه شیمیایی همواره یکی از مهمت رین دغدغه های کشاورزی ارگانیک به شمار می آید.
استفاده از روش های تلفیقی ارگانیک در مبارزه با عوامل تخریبی یکی از کلیدهای اصلی مشکل تولید ارگانیک است.
به بیان دیگر باید با استفاده از تنوع محصول در سال های مختلف و تناوب تولید و روش های شخم به موقع، استفاده از گیاهان پوششی و کودهای سبز مناسب و روش های مکانیکی مبارزه با علف های ناخواسته (هرز) و غیره از طغیان آفت ها، بیماری ها و همچنین علف ها جلوگیری کرد تا نیاز به استفاده از سم نباشد.
یکی از مهم ترین اقدام های پیشگیرانه در مدیریت تلفیقی آفت ها در کشت های ارگانیک بهره گیری از بذر ها
و نهال های سالم، پرهیز از وارد آوردن تنش های محیطی مانند تنش خشکی، شوری و یا جلوگیری از ایجاد زخم روی ریشه یا اندام های گیاه می باشد.
از میان تمام روش های مورد استفاده در مدیریت آفت ها کنترل زیستی پیچیده ترین روش است که به معنی
استفاده از دشمنان طبیعی در مدیریت جمعیت آفت ها و بیماریها است. پیچیدگی این روش به دلیل کاربرد موجودهای زنده است که از زمانی به زمان دیگر و از مکانی به مکان دیگر متفاوت است.
داشتن اطلاعات کافی در مورد بوم شناسی و نحوه فعالیت و حرکت جمعیت آفت ها و شکارچیان آن ها، پایه موفقیت این روش است.
از آفت کش های مجاز، در مورد قارچ ها سموم گوگردی و مسی مجاز شناخته شده و در مورد باکتری ها نیز از سموم بر پایه ترکیب های مسی و همچنین پادزیست های طبیعی نه ساختنی می توان استفاده نمود.
بهره گیری از گرمادرمانی نیز در مواردی مانند مبارزه با ویروس ها سودمند بوده است.
آفت کش های مجاز در کشاورزی ارگانیک عبارتند از:
1.آفت کش های میکروبی: شناخته شده ترین آفت کش میکروبی از باکتری Bacillus thuringiensis به دست می آید و می تواند انواع خاصی از حشره ها را کنترل کند.
- آفت کش های گیاهی: مواد آفت کشی هستند که گیاهان از مواد ژنتیکی که به آن ها اضافه شده است تولید می کنند.
به عنوان مثال، پژوهشگران ژن های پروتئینی دارای خاصیت آفت کشی را از Bacillus thuringiensis به گیاه منتقل می کنند. در نتیجه، گیاه خودش مواد را تولید می کند که آفت را کنترل می کند.
- آفت کش های بیوشیمیایی: شامل مواد طبیعی هستند که با رشد گیاه تداخل ایجاد می کنند مانند تنظیم کننده های رشد یا موادی که آفت ها را مورد حمله قرار می دهند مانند فرومون ها.
- سم های گیاهی: برخی از گیاهان دارای مواد سمی برای حشره ها می باشند، این مواد از گیاهان استخراج شده و روی گیاهان مبتلا به کار برده می شوند، مهمترین آن ها پیرترین، روتنون و نیکوتین هستند.
استفاده از این مواد به دلیل تجزیه سریع و کارآیی بالا در مهار جمعیت حشره ها، بسیار مورد توجه است. این حشره کش های گیاهی ناپایدارند و پس از چند ساعت یا چند روز تجزیه شده و غیرفعال می شوند.
از عصاره های گیاهی، عصاره فلفل تند یکی از مواد گیاهی است که در کنترل آفت ها می تواند سودمند واقع شود. گاهی برای افزایش کارایی محلول افزون بر فلفل تند از سیر، پیاز تند و یا گیاهان علفی تند مانند نعناع فلفلی یا اسطوخودوس نیز استفاده می شود.
درباره استفاده از عصاره های طبیعی گیاهی نیز در کاهش آسیب و زیان به فرآورده های گیاهی گزارش های متعددی موجود است ولی هنوز به مرحله کاربردی نرسیده است. اغلب روغن های سبک جدیدی نیز تولید شده اند که بیشتر گیاهان باغبانی تحمل آن ها را داشته و آسیب نمی بینند.
استفاده از روغن ها بیشتر در کنترل آفت های باغی کاربرد دارند و هنگامی که گیاهان در حالت خفتگی هستند، از آن ها استفاده شود. این روغن ها به طور معمول از تنفس آفت هایی مانند کنه ها و حشره ها جلوگیری می کنند.
در مناطق زیتون کاری طارم در استان زنجان، استفاده از روغن ولک توانسته است به طور مطلوبی آفت مهم پسیل زیتون را کنترل نموده و جایگزین سم های فسفره در مبارزه با این آفت شود.
افزون بر سم های گیاهی، از پودر کائولن، محلول کف صابون و گوگرد نیز بهره گیری می شود.
گیاهان تله، با ویژگی های خاص مانند گل های بزرگ و رنگی (آفتابگردان) و یا بافت نرم و تُرد (باقلا و لوبیا) آفت ها را به سمت خود جلب می کنند و می توان از آن ها در پیرامون کشتزار ها بهره گیری کرد. نکته مهمی که در باره مدیریت آفت ها در کشاورزی ارگانیک باید به آن اشاره شود.
نبود جایگزین های طبیعی برای برخی مواد شیمیایی است این مسئله به عنوان یکی از عوامل محدود کننده کشت های ارگانیک در جهان مطرح می باشد.
