گیاهان زینتی
گیاهان زینتی، یکی از جذاب‌ترین عناصر طبیعت هستند که به دلیل زیبایی، رنگ‌ها و انواع متنوع، جایگاه ویژه‌ای در فضاهای سبز و محیط‌های زندگی انسان‌ها دارند.
از قدیم الایام، انسان‌ها به دنبال زیبایی و آرامشی بیشتر در محیط زندگی خود بوده‌اند
و گیاهان زینتی این امکان را فراهم می‌کنند. این گیاهان با تنوع گوناگونی که دارند.
از جمله گلهای برایانی، گلهای فصلی و گیاهان آپارتمانی، می‌توانند به هر نیاز و سلیقه‌ای پاسخ دهند
و جلوه‌ی منحصر به فردی به محیط زندگی اضافه کنند.
در این مقدمه، به بررسی اهمیت، زیبایی و تأثیرات مثبتی که گیاهان زینتی در زندگی انسان‌ها دارند، می‌پردازیم.
کاربردهای گیاهان زینتی
- گیاهان زینتی، مثل گلها و گیاهان آپارتمانی، به عنوان تزیین برای خانه، ادارات، و فضاهای داخلی دیگر استفاده میشوند
و زیبایی و زندگی به این فضاها می‌بخشند.
- گلهای زینتی، شکوفه‌ها و درختان زینتی در فضاهای خارجی مانند باغ‌ها، تراس‌ها و فضاهای عمومی، جلوه‌ی خاصی به محیط می‌دهند
و امکان لذت بردن از طبیعت در دسترس عمومی را فراهم می‌سازند.
- برخی گیاهان زینتی مانند فیکوس، دراکنا، و سانسیوریا، از نظر علمی هوای داخلی را تصفیه می‌کنند و بهبود کیفیت هوا را فراهم می‌آورند.
- گلهای زینتی و گیاهان دارای تأثیرات روانی مثبت هستند؛ و کاهش استرس و اضطراب افراد را ایجاد می‌کنند.
- برخی گیاهان زینتی مثل بابونه، رزماری، و بالم به عنوان ادویه‌ها و گیاهان تزیینی در آشپزی استفاده میشوند
و طعم و شکل برخی از غذاها و دسرها را تغییر می‌دهند.
به طور کلی، گیاهان زینتی از جمله عناصری هستند که به زیبایی و کیفیت زندگی افراد کمک می‌کنند و از آنها در بسیاری از جوانب زندگی استفاده میشود.
عطر گل
عطر گل در جذب گرده افشانها و برای مصرف کنندگان بازار گل و گیاه از اهمیت ویژه برخوردار است.
ماده معطره گلها از ترکیبات مختلفی تشکیل شده است بیش از ۷۰۰ ترکیب در ۶۰ خانواده گیاهی شناسایی شده اند
که عمدتاً مشتقات اسیدهای چرب نظیر بنزوئیدها، فنیل پروپانوئیدها و ترپنوئیدها می باشند.
اگر چه تعداد زنهای کلون شده برای بیوسنتز مواد معطره روز به روز افزایش می یابد
اما اطلاعات بیوشیمی و بیولوژی مولکولی در مورد مکانیزم بیوسنتز این مواد بسیار کم است.
این ترکیبات در گلبرگ ها و تحت تاثیر آنزیمهای سلولهای اپیدرم گلبرگ ها و متأثر از مرحله نموی آنها تولید میشوند.
اولین ژن ساختاری جداسازی شده برای بیوسنتز آنزیم مواد معطره ، از یک گیاه بومی منطقه کالیفرنیا به نام بدست آمد
که ترکیب اصلی ماده معطره آن S-linalool بود.
در سال ۲۰۰۱ این ژن را به گیاه اطلسی واریته Petunia hybrida W115 منتقل کردند.
با تنظیم منفی ژن F3H در میخک به منظور کاهش آنتوسیانین و کمرنگ تر نمودن گل به گیاهانی با مقدار متیل بنزوات تولیدی بیشتر و در نتیجه رایحه بیشتری دست یافتند.
آنها نتیجه گیری کردند که مسدود کردن مسیر بیوسنتزی آنتوسیانین ممکن است
جریان متابولیکی را از طریق مسیر فنیل پروپانوئید تغییر داده باشد.
مقاومت به بیماری ها
بازار تجاری گل و گیاه همواره در معرض بیماری ها قرار داشته و سالانه خسارات زیادی را متحمل میشود
همواره روشهای متعددی به کار گرفته شده تا با هجوم و منتشر شدن آنها مبارزه نمایند.
مواد شیمیایی بطور معمول برای مقابله با عوامل بیماریزا و حاملین آنها چه در سطح کم و چه در سطح تجاری مورد استفاده قرار می گیرند.
این مواد هم گران قیمت بوده و هم برای محیط زیست خطر ناک میباشند.
گاهی اوقات ایجاد تغییر در مدیریت محصول می تواند برای مبارزه با آفات و بیماریها مؤثر باشد.
برای مثال استفاده از سیستمهای کشت هیدروپونیک در گلهای شاخه بریده از جمله میخک به کنترل آفات و بیماریها کمک کرده است
اما این تغییرات عمدتاً هزینه برند یکی از راه های پایین آوردن هزینه های تولید اصلاح گیاهانی است
که به مواد شیمیایی کمتری نیاز داشته و مقاوم به انواع قارچها باکتری ها، ویروس ها نماتدها و حشرات باشند
اصلاح سنتی گیاهان زینتی به دلیل عدم وجود ژنهای مقاوم در بعضی از ارقام مهم تجاری
محدودیت تلاقی های بین گونه ای، زمان بر بودن برنامه های اصلاحی، همچنین عدم پایدار بودن مقاومت در گیاهان اصلاح شده
به دلیل روابط پیچیده میزبان و آفات و بیماری ها از محدودیت های خاص برخوردار است
نتیجه گیری کلی
استفاده از روشهای نوین بهنژادی گل و گیاهان زینتی در جهان رو به گسترش است.
از آنجا که در روش های سنتی علیرغم صرف وقت و هزینه بالا محصولات تولید شده
اغلب فاقد شاخص های مورد نظر بهنژادگران بوده و همچنین این روش ها به تنهایی قادر به پاسخگویی نیاز بازار تنوع طلب مصرف کنندگان نمی باشند
بنابراین استفاده از روشهای نوین به عنوان مکمل و حتی جایگزین روشهای سنتی اصلاحی امری ضروری و اجتناب ناپذیر به نظر می رسد
با دستیابی به تکنیکهای نوین اصلاحی نظیر القا جهش پلی پلوئیدی و یا مهندسی ژنتیک می توان
با تغییرات جزئی در ساختار ژنتیکی گیاه و حفظ سایر صفات مطلوب آن، ضمن ایجاد تغییرات لازم به منظور دستیابی به صفات مورد نظر مصرف کننده در وقت و هزینه اصلاحگران به میزان زیاد صرفه جویی نمود
