ژئوتکستایل چیست و چه کاربردی دارد؟ این مقاله قرار است به این سؤال پاسخ دهد. ژئوتکستایل‌ها قابلیت ترکیب و انطباق با دیگر مصالح ژئوسنتتیکی را داشته و می‌توانند محصولات جدید‌تری تشکیل دهند. از این رو می‌توان گفت ژئوتکستایل‌ها پر جمعیت‌ترین عضو خانواده ژئوسنتتیک‌ها هستند. در این مقاله به بررسی مفصل ژئوتکستایل، انواع آن و از همه مهم‌تر کاربردهای گسترده این محصول ژئوسنتتیکی خواهیم پرداخت. به خواندن مقاله ادامه دهید تا بیشتر با کاربرد‌ها و انواع ژئوتکستایل آشنا شده و به پاسخ این سوال برسیم که ژئوتکستایل دقیقا چیست؟
ژئوتکستایل چیست؟
ژئوتکستایل، برخلاف دیگر محصولات ژئوسنتتیک، به شکل پارچه و الیاف است. جنس ژئوتکستایل نیز از انواع مختلف پلیمر است. در واقع ژئوتکستایل، الیاف پلیمری است که این الیاف بسته به کاربرد ممکن است به دو شکل تشکیل پارچه های ژئوسنتتکی دهند. دو شکل متفاوت از کنار هم قرار گرفتن الیاف های پلیمری، دو دسته مختلف از کاربردی‌ترین ژئوتکستایل‌ها را تشکیل می‌دهند. مانند دیگر مصالح ژئوسنتتیک، این منسوجات نیز در جلوگیری از فرسایش خاک، زهکشی، ایجاد پایداری بیشتر و تقویت پوشش های ضعیف و سست خاک، کاربرد دارند. قابلیت فیلتراسیون نیز از دیگر کاربردهای قابل توجه ژئوتکستایل‌ها به شمار می‌رود.
جنس ژئوتکستایل
همانطور که در بخش ژئوتکستایل چیست به آن اشاره شد، ژئوتکستایل را می‌توان از پلیمر های مختلفی تولید کرد. در میان انواع پلیمرهای به کار رفته در تولید ژئوتکستایل، پلی استر و پلی پروپیلن از شناخته شده‌ترین مواد تشکیل دهنده این منسوجات به شمار می‌روند. در بسیاری از موارد نیز، ترکیبی از انواع پلیمر‌ها برای ساخت یک نوع پارچه ژئوتکستایل استفاده می‌شود.
پارچه های ژئوتکستایل از هر نوعی که باشند، دارای ویژگی های مشترکی همچون وزنی سبک و اجرایی آسان هستند. علاوه بر این، یکی از اصلی‌ترین ویژگی های ژتوتکستایل آن است که این محصول دوست دار محیط زیست است. این محصول نه تنها کمترین آسیب به زمین را وارد می‌کند بلکه مانند دیگر ژئوسنتتیک‌ها از زمین و محیط زیست محافظت می‌کند.
انواع ژئوتکستایل
در بازار جهانی محصولات ژئوسنتتیک، ژئوتکستایل دو زیر مجموعه بسیار شناخته شده دارد. ژئوتسکتایل بافته شده و ژئوتکستایل غیر بافت هر کدام دارای ویژگی‌ها، مشخصات ظاهری و کاربردهای منحصر به فردی دارند. در ادامه به معرفی این دو نوع ژئوتکستایل خواهیم پرداخت.
ژئوتکستایل بافته
ژئوتکستایل بافته شده، دارای تار و پود پلیمری منظمی‌است. بافت منظم این پارچه ژئوسنتتیکی کاملا قابل مشاهده است و به راحتی از ژئوتسکتایل بافته نشده متمایز می‌شود. این نوع ژئوتکستایل دارای مقاومت واستحکام زیادی در فشارهای بالا بوده و تقریبا نفوذ ناپذیرند. همچنین مقاومت کششی بالایی نیز دارند. هرچند این منسوجات نیز ممکن است در بسیاری از پروژه های جداسازی کاربرد داشته باشند اما انتخاب خوبی برای زهکشی محسوب نمی‌شوند و این بخاطر الیاف در هم تنیده محکم این مدل ژئوتکستایل است. در عوض برای تقویت و تثبیت بستر دریا برای ساخت موج شکن می‌توان روی ژئوتکستایل بافته شده حساب کرد.
ژئوتکستایل بافته نشده
برخلاف ژئوتکستایل بافته شده، نوعی ژئوتکستایل وجود دارد که از الیاف پلیمری کوچک و بزرگی ساخته شده‌اند. آنها الگوی منظمی‌ندارند و بیشتر شبیه پارچه های نمدی هستند. روش ساخت ژئوتکستایل بافته نشده دیگر قرار دادن منظم الیاف روی هم نیست بلکه روش هایی شمیایی، حرارتی یا روشی موسوم به سوزن کاری برای ایجاد این منسوجات ژئوسنتتیکی استفاده می‌شود. بافت ژئوتکستایل بافته نشده متخلخل است. در نتیجه این نوع ازمحصولات ژئوسنتتیک، نفوذ پذیرند. نفوذ پذیری ژئوتکستایل‌ها آنها را برای عملیاتی همچون زه کشی ایده آل می‌کند. ژئوتکستایل بافته نشده اجازه می‌دهد تا آب و سایر سیالات به راحتی عبور کنند در حالی که ذرات خاک را ثابت نگه می‌دارد. این نوع ژئوتکستایل با دوام و طول عمر بالا، می‌تواند تا در زمان طولانی موجب تثبیت زمین باشد. ژئوتکستایل نبافته یا پارچه فیلتر، دیگر نام های این مدل ژئوتکستایل هستند. آنها بهترین عملکرد را در افزایش پایداری و استحکام جاده های آسفالت و کنترل عوامل فرسودگی خاک دارند.
کاربرد های گسترده ژئوتکستایل بافته نشده
به طور کلی ژئوتکستایل های بافته نشده در مقایسه با نوع بافته شده آنها کاربرد بسیار گسترده تری دارند. از تقویت جاده‌ها و ریل راه آهن گرفته تا تثبیت دیوار حائل و بسیاری موارد دیگر. البته این به معنای کاربردی نبودن ژئوتکستایل های بافته شده نیست. چرا که تکنولوژی همواره در حال پیشرفت بوده و با پیشرفت علوم و صنایع مختلف، کاربرد تمام محصولات ژئوسنتتیک نیز پیشرفت و گسترش پیدا خواهد کرد. اما در حال حاضر در بازار جهانی ژئوتکستایل، سهم ژئوتکستایل بافته شده کمتر از 30 درصد است و به عبارتی تنها بخش کوچکی از بازارجهانی را نسبت به نوع نبافته به خود اختصاص داده است.
کاربرد ژئوتکستایل در جاده سازی
یکی از دلایل عمده در شکست جاده‌ها تزریق نادرست مواد در لایه های زیرین است. این کار موجب می‌شود ضخامت لایه سنگریزه‌ای کاهش پیدا کند. کاهش ضخامت این لایه، عمر جاده را کاهش داده و منجر به شکست جاده می‌شود. برای داشتن یک جاده آسفالت پایدار و بادوام، باید عملیات زیرسازی به درستی انجام شود. به عبارت دیگر، خاک زیرین جاده آسفالت باید به خوبی تثبیت شود. می‌توان وظیفه تقویت و تثبیت خاک ضعیف لایه زیرین جاده های آسفالتی، با کمترین هزینه و در سریع‌ترین زمان ممکن را بر عهده ژئوتکستایل‌ها از نوع بافته نشده گذاشت. زیرا ژئوتکستایل بافته نشده به راحتی و با کمترین خسارت و فرسایشی، آب را از خود عبور می‌دهد و ظرفیت باربری را به شکل قابل توجهی بهبود می‌بخشد. در راه آهن نیز کاربرد دارد. منسوجات نبافته ژئوتکستایل را در مسیر های جدید یا بازسازی شده برای تثبیت و پایداری بیشتر استفاده می‌کنند.
کاربرد ژئوتکستایل در ایجاد ژئوکامپوزیت
همانطور که در بخش های ابتدایی مقاله به آن اشاره کردیم، ژئوتکستایل می‌تواند در ترکیب با مصالح دیگر ژئوسنتتکی، منجر به ایجاد یک محصول جدید شود. ژئوکامپوزیت تلفیقی از ژئوگرید و ژئوتکستایل است. این محصول خواص و ویژگی هردو محصول دیگر را داشته و کاربردهایی فراوانی در صنایع مختلف دارد. کاربرد های نظامی، فیلتراسیون، جاده سازی و راه آهن از جمله کاربردهای متنوع و وسیع ژئوکامپوزیت‌ها هستند که بدون ژئوتکستایل های بافته نشده نمی‌توان آنها را تولید کرد. برای آشنایی مفصل‌تر با ژئوکامپوزیت‌ها می‌توانید به مقاله ژئوکامپوزیت چیست و چه کاربردهایی دارد در سایت آرین خاک ایرانیان سری بزنید. شرکت آرین خاک ایرانیان با چند دهه تجربه و با داشتن متخصصین حرفه‌ای و مجرب، قابل اعتمادترین مجری طرح برای پروژه های ژئوسنتتیکی شما خواهد بود.
