بلاگ

کانال انتقال آب یکی از پروژه‌های زیرساختی است که آب را از منبع آب شیرین به مصارف شهری و صنعتی می‌رساند. استفاده از ژئوممبران و ژئوتکستایل در احداث کانال می‌تواند دوام و کیفیت آن را تضمین کند.

احداث کانال انتقال آب

آب از گذشته تا امروز، حیاتی‌ ترین نیاز انسان بوده است. مساله آب همواره دغدغه افراد بسیاری به ویژه روستاییان است. منابع آب شیرین محدود هستند و باید در مصرف آن‌ ها صرفه‌جویی کرد تا بتوان آن را برای نسل‌ های بعد حفظ کرد. یکی از روش‌ های انتقال آب برای مصرف شهری، کشاورزی و غیره، احداث کانال انتقال آب است که علاوه بر اینکه از هدر رفت آب جلوگیری می‌کند، آب را به شکل اصولی به محل مورد نظر می‌رساند.

جلوگیری از هدر رفت و آلوده شدن منابع آب شیرین و انتقال صحیح و ایمن آب به محل ‌های مصرف شهری، کشاورزی، صنعتی و غیره، بدون آن که تغییری در کیفیت و مقدار آب به وجود آید، از دغدغه ‌های همیشگی در مهندسی عمران و ژئوتکنیک بوده است .

انتقال آب از منبع اصلی آن به محل ‌های مصرف، کارکرد کانال انتقال آب است. در شرایط نامناسب محیطی مثل وضعیت خاک بستر، دسترسی دشوار، شرایط آب و هوایی و بسیاری عوامل دیگر، احداث کانال با سختی‌ هایی همراه خواهد بود که نیاز است از متریال با کیفیت و با دوام استفاده کرد تا کانال انتقال آب، کارآیی طولانی مدت داشته باشد و در هزینه‌ها صرفه‌جویی شود.

معایب روش‌های سنتی

روش‌ های سنتی احداث کانال انتقال آب همچون استفاده از پوشش خاک رس متراکم و یا بتن نفوذ ناپذیر به دلیل داشتن ایرادات هزینه‌بر، مهندسان علوم مختلف را بر آن داشت تا به دنبال روش جایگزین باشند.

روش‌ های سنتی قابلیت اجرا روی انواع خاک‌ها مثل خاک‌ های گچی، ماسه‌ای، رمبنده و خورنده را ندارند و به همین خاطر هزینه ‌های سنگین تعویض خاک را به پروژه تحمیل می‌کنند.

در این روش‌ها مصالح به کار برده شده، به سرعت توسط عوامل طبیعی تخریب می‌شوند و هزینه ‌های گزافی برای تعمیر، ترمیم و نگهداری از آن‌ها، در طول دوره بهره ‌برداری از کانال داده می‌شود.

از دیگر مشکلات روش ‌های سنتی می‌توان به دشواری ‌های تراکم و عمل ‌آوی صحیح این مصالح که به شدت روی نفوذپذیری و دوام آن‌ها تاثیر گذار است، اشاره کرد.

این مصالح نسبت به تغییرات دما و درصد رطوبت، یخ بندان، رویش گیاهان، حمله جانوران و بسیاری عوامل دیگر نیز حساسیت بالایی دارند که موجب افزایش هزینه نگهداری و تعمیرات می‌شود.

محصولات ژئوسنتتیک، جایگزینی پیشرفته و کارآمد

تمامی این عوامل و در واقع نواقص روش‌ های سنتی، به طراحی و تولید محصولات ژئوسنتتیک منجر شد. از تاریخ به رسمیت شناختن این محصولات کمتر از 50 سال گذشته است اما نتایج مثبتی که در طول این سال‌ها در پی استفاده از این محصولات در پروژه‌های مختلف زیر ساختی به وجود آمده است، موجب شده به عنوان جایگزین روش ‌های سنتی در احداث کانال انتقال آب و مصارف عمرانی دیگر شناخته شود.

امروزه احداث کانال انتقال آب با استفاده از مصالح ژئوسنتتیک شامل ژئوممبران و ژئوتکستایل در سراسر دنیا مورد توجه دست‌اندرکاران طرح ‌های عمرانی قرار گرفته است.

از جمله محصولات ژئوسنتتیک که در احداث کانال انتقال آب استفاده می‌شود، ژئوممبران است. ورق ‌های ژئوممبران به عنوان عایق در بستر و کناره ‌های کانال انتقال آب نصب می‌شوند تا از نشت آب جلوگیری کنند. این ورق‌ها از رشد علف‌ های هرز، نی، جلبک و خزه در مسیر آب جلوگیری می‌کنند. ژئوممبران از نظر شیمیایی ماده‌ای خنثی است و با مواد شیمیایی ترکیب نمی‌شود؛ در نتیجه آب را آلوده نمی‌کند.

از ورق ‌های ژئوتکستایل به دو منظور محافظت از ورق ژئوممبران و فیلتراسیون استفاده می‌شود. ژئوتکستایل‌ها از عبور ذرات جامد جلوگیری می‌کنند و فقط آب را عبور می‌دهند. همچنین به دلیل مقاومت در برابر آسیب‌ های فیزیکی، می‌تواند از ورق ژئوممبران در برابر پارگی و سوراخ شدن محافظت کند.

مزیت‌های استفاده از محصولات ژئوسنتتیک

احداث کانال انتقال آب با استفاده از محصولات ژئوسنتتیک، مزایای بسیار زیادی نسبت به روش ‌های سنتی دارد که موجب شده کاملا بر روش‌ های سنتی برتری داشته باشند و بعید نیست که بتوانند استفاده از روش‌های سنتی را برای همیشه کنار بگذارند.

از مهم‌ترین برتری ‌های محصولات ژئوسنتتیک نسبت به روش قدیمی می‌توان به مساله خاک اشاره کرد. با احداث کانال انتقال آب به وسیله ژئوسنتتیک‌ها، دیگر نیازی به تعویض خاک نیست و این ورق‌ها و لایه‌ها روی هر نوع خاکی قابلیت نصب دارند. به این صورت که ورق‌ های ژئوممبران توسط دستگاه‌ های جوش به یکدیگر متصل شده و در بستر کانال انتقال آب قرار می‌گیرند. این مساله سرعت عملیات احداث کانال انتقال آب را به شدت افزایش می‌دهد.

در نتیجه‌ی سرعت بالای احداث کانال، از هزینه ‌های اجرای پروژه نیز کاسته می‌شود و سازه با هزینه بسیار کمتر نسبت به روش ‌های سنتی، ساخته و به بهره ‌برداری می‌رسد.

از عوامل تسریع در عملیات احداث کانال انتقال آب می‌توان به این نکته اشاره کرد که محصولات ژئوسنتتیک محدودیتی از نظر زمانی و شرایط آب و هوایی برای اجرای پروژه ندارند و به آسانی نیز نصب می‌شوند.

استفاده از ژئوسنتتیک‌ها در بستر کانال انتقال آب، روی سرعت و راندمان انتقال آب، تاثیر بسزایی دارد و روند آن را افزایش می‌دهد.

این مزیت‌ها زمانی برجسته و قابل توجه می‌شوند که بدانید ژئوممبران به طور میانگین 60 سال طول عمر دارد و از نظر اقتصادی، ماده‌ای مقرون به صرفه است و تا سال‌های بسیاری نیاز به تعویض بستر کانال وجود ندارد و در صورت آسیب نیز به راحتی ترمیم می‌شود.

سخن پایانی

حیاتی ‌ترین نیاز انسان آب است و منابع آب شیرین محدود. استفاده از کانال انتقال آب یکی از روش ‌هایی است که از هدر رفت آب جلوگیری می‌ کند و سرعت انتقال آب را نیز افزایش می‌ دهد. روش‌ های سنتی احداث کانال انتقال آب، نواقصی هزینه‌بر دارد که مهندسان را بر آن داشت تا به دنبال روش جدیدی برای جایگزینی باشند. تولید محصولات ژئوسنتتیک توانست با کارآمدی و کاربرد فراوان، جایگزینی کاملا مناسب و اقتصادی برای روش‌ های سنتی باشد. ژئوممبران و ژئوتکستایل از محصولات ژئوسنتتیک هستند که در احداث کانال انتقال آب به عنوان عایق، لایه محافظتی و فیلتراسیون، به شکل گسترده‌ای استفاده می ‌شوند.