ورقه های ژئوممبران ،راحل نوین مشکلات آب

امروزه استفاده از پوششهای ژئوسنتتیک نظیر ورقه های ژئوممبران به دلیل هزینه کم اجرا و نشت ناچیز آب مورد توجه بهره برداران قرار گرفته است

در این مقاله ابتدا مشکلات موجود در مراحل مختلف طراحی و اجرای پوشش ورقه های ژئوممبران روی استخر ذخیره آب بتنی فرسوده بررسی و پس این نوع پوشش در کنترل نشت آب از استخر در شرایط مختلف ارزیابی می شود.

نتایج نشان میدهد که نصب و اجرای پوششهای ژئوممبران باید به گونه ای باشد که از اعمال تنش اضافی بر آنها جلوگیری شود.

همچنین اجرای این پوششها روی بتنهای با عمر بالا و دیواره های شیب دار نیازمند تمهیدات خاص در مراحل طراحی نصب و نگهداری است

ارزیابی تلفات آب در استخر با پوشش ژئوممبران نیز نشان میدهد

مخازن ذخیره آب بتنی نقش مؤثری در تنظیم مصارف آب در بخش کشاورزی دارند.

با توجه به افزایش روز افزون مصارف آب و محدودیت منابع آبی موجود حفظ آب و کاهش تلفات از مخازن ذخیره و کانالهای انتقال آب به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک اهمیت ویژه ای دارد.

بر اساس تحقیقات USBR کانالهای پوشش نشده تا ۵۰ درصد آب انتقالی خود را از طریق – نشت از دست میدهند.

کنترول نشت آب با ورقه های ژئوممبران

تاکنون روشهایی متعدد برای کنترل و کاهش نشت از کانالها و مخازن آب به کار گرفته شده است

نظیر استفاده از بستر رسی متراکم شده کاربرد مواد پراکنده ساز مانند کربنات سدیم پوششهای بتنی و غیره در این میان پوشش بتنی به دلیل دوام بیشتر نسبت به سایر روشها مورد توجه بیشتری بوده است

تجربه نشان داده که مخازن ذخیره و استخرهای ذخیره آب بتنی مرسوم برای شرب و در بخش کشاورزی در صورت رعایت اصول طراحی و اجرا دوام مناسبی دارند و میتوانند در کنترل نشت مفید باشند.

اما برخی عوامل مثل هزینه های زیاد اجرا ، مشکلات ناشی از تخریب و ترک خوردگی پوشش بتنی، گسترش ترکها به دلایلی نظیر کیفیت نامناسب بتن استفاده شده، کیفیت نامناسب اجرایی و فرسودگی بتن و عملکرد نامناسب واتر استاپها باعث افزایش نشت شده و در نهایت کاهش کارایی مخازن آب را به دنبال دارد.

کاهش تلفات آب از سازه های انتقال و ذخیره آب کشاورزی علاوه بر افزایش راندمان ذخیره و انتقال آب به کاهش زمان انتقال آب و آبیاری کمک میکند.

و ضمن افزایش تولیدات کشاورزی هزینه تولید را نیز کاهش خواهد داد.

بنابراین یکی از راههای مهم در استفاده بهینه از منابع آب و خاک استفاده از کانالها و استخرها با پوششهای مناسب است تا آب از منابع به محل مصرف به طریق مطمئنی منتقل و توزیع شود

یکی از این روشهای کاهش تلفات نشت آب از مخازن ذخیره و استخرهای ذخیره آب وقتی میزان نشت قابل توجه باشد. استفاده از ژئوسنتتیکها به خصوص ورق ژئوممبران های پلیمری است.

چرا ورقه های ژئوممبران مناسب مشکلات آبیاری کشاورزی و معدن است؟

ژئوسنتتیکها آن بخش از مصالح ساختمانی هستند که در صنایع نساجی و شیمی تولید میشوند

 ژئوممبران ها ورقهای پلیمری انعطاف پذیر هستند که بیشتر به عنوان پوشش نسبتاً ناتراوا در موقعیتهای مختلف مخازن و منابع آب فرآوری سیالات محدود کردن نشت مخازن سیالات مختلف و مایعات صنعتی آلوده به کار می روند

ویژگیهای این مواد به خصوص ورقه های ژئوممبران که انعطاف پذیری و نفوذ پذیری بسیار پایین دارند باعث شده که به عنوان مصالح جدید در طرح های آب و خاک و در آب بندی استخرها مخازن و کانالهای آب به کار گرفته شوند.

علاوه بر آن ورقه های ژئوممبران به دلیل خصوصیات دیگری نظیر سهولت اجرا زمان اجرای کم و پایداری مناسب میتوانند به عنوان گزینه ای برای پوشش دار کردن مخازن ذخیره آب دارای نشت در نظر گرفته شوند.

در کشور ما به دلیل پایین بودن نسبی تجربه ساخت و بهره برداری از این پوششها، استفاده از این مصالح می تواند با مشکلاتی همراه باشد.

که با سپردن پروژه خود به شرکت بزرگ آرین خاک ایرانیان، می توانید از کیفیت و دقت کار انجام شده به طور قانونی اطمینان داشته باشید.

ورقه های ژئوممبران در آبیاری و زهکشی

یکی از ویژگیهای ذاتی ورقه های ژئوممبران نفوذ پذیری بسیار پایین آنها در برابر محدوده ای وسیع از گازها بخارها و مایعات است .

ورقه های ژئوممبران دست نخورده و آسیب ندیده عملاً در برابر جریان سیالات نفوذ ناپذیر محسوب میشود

ورقه های ژئوممبران همانند سایر مصالح ژئوسنتتیک از لحاظ مواد اولیه مورد استفاده و قابلیت کنترل کیفی در مراحل تولید نسبت به مصالح مرسوم مورد استفاده در آبیاری و زهکشی یکنواختی بالاتری دارند

اما مثل مصالح دیگر اجرای مناسب پوششهای ژئوسنتتیک فاکتوری اساسی جهت بهره گیری از کارایی آنها در کنترل نشت آب است

مسائل اجرایی و بهره برداری از استخر ذخیره آب کشاورزی بتنی  که با لایه ای از ژئوممبران پلیمری از نوع HDPE لاینینگ شده است کارآیی استفاده از این نوع پوشش در کنترل نشت آب از این استخر در شرایط متفاوت است.

برای اصلاح وضع  استخری که دچار نشست شده و با کمبود آب مواجه است

از پوشش ورقه های ژئوممبران استفاده می شود.

انواع ورقه های ژئوممبران و ویژگی های مخصوص هر نوع

عملکرد بالا از نظر کنترل نشت و برخورداری از دوام مناسب به منظور انتخاب نوع ورقه های ژئوممبران مناسب ابتدا ویژگی انواع ورقه های ژئوممبران در دسترس بررسی شد.

با توجه به آن که ژئوممبرانها عموماً متشکل از مولکولهای خطی از گروه های تکراری هستند

ویژگیهای آنها نیز تا حدی تابعی از این گروههای تکراری است.

مثلاً پلی اتیلن سخت یا HDPE متشکل از مولکولهای خطی از گروه های تکراری CH است و به واسطه ساختار متقارن و منظمش بلوری شکل و نسبتاً خشک است

اما با جایگزینی یکی از اتمهای هیدروژن با یک گروه حجیم متیل همانند پلی پروپیلن انعطاف پذیر یا  PPیا حتی با یک اتم کلر حجیم تر برای مثال در PVC شکل بلوری پلیمر به هم میریزد و ماده انعطاف پذیرتر میشود

در ادامه به بررسی تمام ویژگی های این ژئوممبران ها و کاربردشان می پردازیم.