حوضچه تبخیری

زه آب های کشاورزی مخصوصصا در نواحی جنوبی عمدتاً شور می باشند و تخلیه این زه آب ها به رودخانه به دلیل بر هم زدن اکوسیستم رودخانه با محدودیت های زیست محیطی روبه رو است.

لذا باید گزینه های جایگزین تخلیه زه آب به داخل رودخانه و یا استفاده مجدد از آنها مورد ارزیابی دقیق قرار گیرد.

یکی از راهکارهای دفع زه آب استفاده از حوضچه های تبخیری است.

حوضچه های تبخیری سازه های بسیار ساده مهندسی هستند که مهمترین مؤلفه جریان خروجی از آنها تبخیر است و در جایی که روشهای دیگر دفع زه آب شور ناکارآمد است مورد استفاده قرار می گیرند .

بررسی های انجام شده نشان می دهند که امروزه کشورهای استرالیا ایالات متحده آمریکا بعضی از کشورهای اروپایی در حوضه مدیترانه آفریقای شمالی و بسیاری کشورهای دیگر از این تکنولوژی به منظور دفع زه آب شور بهره می برند.

مشخصات اقلیمی مشترک اکثر این مناطق دمای هوای بالا در اکثر فصول سال رطوبت ،پایین بارندگی کم و تابش انرژی خورشیدی بالا می باشد.

حوضچه های تبخیری حوضچه هایی مصنوعی با مساحت بسیار بزرگ هستند که زه آب شور پس از وارد شدن به آن در معرض هوا تابش انرژی خورشیدی و دمای محیط اطراف حوضچه قرار میگیرد.

قرار گرفتن در معرض شرایط محیطی باعث می شود که آب موجود در حوضچه تبخیر شده و مواد آلاینده و یا مواد دیگر که با آب مخلوط شده اند در حوضچه باقی بمانند. بنابراین تبخیر از این حوضچه ها به شدت وابسته به شرایط محیط است ورودی های حوضچه شامل بارندگی مستقیم بر سطح حوضچه و تخلیه زه آب زیرزمینی به طریق ثقلی و یا با استفاده از پمپاژ به داخل آن می باشد.

عوامل خروجی حوضچه نیز شامل تبخیر از سطح و نشت از زیر حوضچه است.

مساحت حوضچه تبخیری

حوضچه های تبخیری برحسب مقدار سطح آزاد آب (هکتار) تعریف می شوند زیرا عملکرد این حوضچه ها بر اساس تبخیر از سطح آزاد آب است حوضچه های تبخیری میتوانند کوچک ( ۲ تا ۲۰ هکتار) برای جمع آوری زه آب هر مزرعه و یا بزرگ (۳۰ تا ۲۰۰ هکتار) و بیشتر برای جمع آوری زه آب چندین مزرعه ساخته شوند.

به منظور دستیابی به مقدار تبخیر مورد نیاز از سطح حوضچه که پاسخگوی دفع حجم بالای زه آب باشد.

بسیار بزرگ در نظر گرفته شود که در نتیجه مقدار زیادی از فضای در دسترس را اشغال خواهد کرد.

مساحت سطح حوضچه باید بعاد بزرگ حوضچه باعث می شود که هزینه های احداث و در نتیجه هزینه طرح بالا رود و حتی ممکن است ساخت حوضچه با محدودیت فضا مواجه شود.

به علاوه از آنجا که شدت تبخیر به دمای محیط مرتبط است در شرایط هوای سرد ممکن است شدت تبخیر قابل توجه وجود نداشته باشد بنابراین آنچه امروزه در حوضچه های تبخیری مورد علاقه محققین می باشد .

ابداع روشهای کارآمد برای افزایش تبخیر آب از حوضچه ها و در نتیجه کاهش سطح اشغال شده توسط آنها است.

به منظور افزایش میزان تبخیر روش های متفاوتی توسط محققان پیشنهاد شده و نتایج حاصل از کاربرد آن روشها گزارش شده است.

۳/۵ عدد دانه رنگی در هر فوت مکعب آب نمک را به منظور افزایش تبخیر توصیه کردند. در مطالعات با فرض اینکه پیوند هیدر وژنی آب ممکن است با اتصال مولکول خارجی به سطح آن تضعیف شده و این عمل باعث افزایش میزان تبخیر شود از برخی از گازها شامل هلیوم نیتروژن بوتان و اکسیژن برای بررسی امکان افزایش تبخیر استفاده نمود.

طبق نتایج ارائه شده با استفاده از گاز بوتان هترین نتیجه حاصل شده است.

روش دیگر، مبتنی بر استفاده از تولید باد برقی در ولتاژ ۵۲۵۰۷ به منظور ایجاد تلاطم در آب و در نتیجه افزایش تبخیر به میزان چهار برابر بوده است.

نتیجه گیری حوضچه تبخیری

با بررسی تحقیقات انجام شده در زمینه حوضچه های تبخیری نتیجه گرفتند که پژوهش های انجام شده عموماً بر روی یافتن و بررسی راهکارهایی جهت افزایش مقدار تبخیر و در نتیجه کاهش سطح حوضچه هزینه پوشش و هزینه زمین متمرکز شده است.

آنها از یک روش مبتنی بر استفاده از رنگ به منظور جذب بیشتر انرژی خورشیدی افزایش دما کاهش کشش سطحی افزایش فشار بخار اشباع جذب و در نتیجه افزایش میزان تبخیر از حوضچه استفاده می شود.

از روش های دیگر افزایش پتانسیل تبخیر میتوان اسپری قطرات آب به هوا، افزایش تلاطم در حوضچه ها عبور آب از روی سطوح صاف عمودی و ایجاد جریان هوا بر روی سطح حوضچه ها را نام برد.

همچنین یک روش حوضچه تبخیری برای دفع پساب شور ارائه کرد که شامل استفاده از فن آوری کلکتور صفحه ای خورشیدی بوده و با عبور زه آب از روی سطح کلکتور و گرم شدن آن افزایش تبخیر انجام می پذیرفت

می توان نتیجه گرفت که متوسط نسبت افزایش تبخیر با استفاده از این تکنیک به تبخیر از حوضچه معمولی معادل با ۱/۵۲ برابر بوده است.به عبارت دیگر در این روش به طور متوسط ۵۲۰ بهبود عملکرد مشاهده شده است.

در ادامه ی این مقاله بیشتر به کاربرد و روش کارکرد حوضچه های تبخیری می پردازیم.

حوضچه تبخیری /حوضچه تبخیری /حوضچه تبخیری/حوضچه تبخیری/حوضچه تبخیری/حوضچه تبخیری/حوضچه تبخیری