امروزه زندگی شهری از اتومبیل، جاده و ساختمان‌های بلند اشباع شده است و ذات انسان که به طبیعت گرایش دارد، نمی‌تواند با این سطح از زندگی ماشینی و سازه‌های بتنی سازگار شود. در راستای همین ذات طبیعت‌گرای انسان، متخصصان تلاش کرده‌اند تا با استفاده از امکانات و شرایط موجود، پیوند انسان با طبیعت را در زندگی شهری نیز حفظ کنند.

یکی از نتایج این تلاش‌ها، باغ‌های عمودی است که به دیوار سبز یا دیوار زنده معروف هستند.

در مناطقی که فضای افقی از ساختمان و جاده پر شده و امکان ایجاد فضای سبز وجود ندارد، با استفاده از دیوارهای ساختمان‌ها، می‌توان طبیعت را به زندگی شهری پیوند زد.

دیوار سبز

قدمت ایجاد دیوار سبز به سال‌های بسیار گذشته برمی‌گردد. ایده این طراحی زیبا، در سال 1922 توسط استادی به نام stanly hart white در دانشگاه ایلینویز مطرح شد.

اجرای این ایده اولین بار در سال 1986 توسط گیاه‌شناس فرانسوی، partick blanc انجام شد و دیوار سبز به نام اون شناخته می‌شود.

دیوار سبز را هم می‌توان در فضای داخلی ساختمان‌ها ایجاد کرد و هم می‌توان نمای بیرونی ساختمان را با دیوار سبز تزیین کرد. هر کدام از این فضاها، شرایط متفاوتی برای ایجاد دیوار سبز دارند. به عنوان مثال، گیاهانی که برای ایجاد دیوار سبز در نمای بیرونی ساختمان استفاده می‌شوند، باید با شرایط آب و هوایی منطقه سازگار باشند.

دیوار سبز را می‌توان در هر محیطی حتی خانگی ایجاد کرد و از مزایای متنوع و کارآمد آن استفاده کرد. اما بیشتر دیوار سبزها در فضاهایی مثل رستوران‌ها، روف گاردن‌ها، هتل‌ها، کافه‌ها، ساختمان‌های فاخر و به طور کلی در محیط‌های عمومی ایجاد شده‌اند.

مزایای دیوار سبز

دیوار سبز علاوه‌بر زیبایی، مزایا و تاثیرات دیگری نیز دارد که در ادامه به آن می‌پردازیم.

تصفیه هوا

دیوار سبز به دلیل طبیعی بودن، در ظاهر امر شاید تنها به عنوان یک عامل زیبایی به چشم بیاید. اما زیبایی جذاب و آرامش‌بخش دیوار سبز، تنها مزیت آن نیست.

یکی از بزرگ‌ترین معضلات زندگی شهری، آلودگی هواست که تاثیر مخربی روی سلامت جسمی و روانی افراد دارد. از آنجا که گیاهان نقش پر رنگی در جذب کربن دی اکسید دارند و عامل اصلی تولید اکسیژن مورد نیاز انسان‌ها هستند، وجود دیوار سبز در ساختمان‌ها و منازل، به جذب آلودگی کربن دی اکسید و تولید اکسیژن کمک فراوانی می‌کند و در ایجاد فضایی پاک بسیار موثر هستند.

عایق صدا

آلودگی صوتی در زندگی شهری با وجود میلیون‌ها ماشین و تراکم جمعیتی بالا، معضلی است که افراد زیادی را درگیر می‌کند. به ویژه سالمندان و بیماران که به سکوت و آرامش نیاز دارند. دیوار سبز می‌تواند عایق صوتی مناسبی برای جلوگیری از ورود صداهای ناهنجار خارج از محیط باشد.

تاثیر روانی

همانطور که در ابتدا گفتیم، ذات و غریزه انسان به طبیعت تمایل دارد و بودن در فضاهای طبیعی و بکر برای هر انسانی آرامش به همراه دارد. شرایط زندگی افراد زیادی به گونه‌ای است که نمی‌توانند از فضای زندگی شهری فاصله بگیرند و به دلیل مشغله کاری، دانشگاه و مدرسه فرزندان و سایر موانع، مجبور به زندگی در فضای شهری پرتراکم و مشکلات آن هستند. در این شرایط ایجاد یک دیوار سبز در فضای داخلی یا خارجی می‌تواند پیوند انسان با طبیعت را حفظ کند و تماشا و لمس گیاهان علاوه‌بر تاثیرات مثبت جسمی، به افزایش روحیه و ایجاد آرامش در افراد منجر می‌شود.

انواع بسترهای ایجاد دیوار سبز

دیوار سبز را می‌توان در بسترهای متفاوتی ایجاد کرد که شرایط ساختمان می‌تواند در انتخاب محدودیت ایجاد کند. دیوار سبز در بستر خاک، گلدان، باکس‌های فلزی، پلاستیکی و فایبرگلس و بستر نمدی ساخته می‌شود تا نمایی جذاب و کاربردی در ساختمان‌ها ایجاد کند.

سازه مدولار

در این نوع سازه، گیاهان در باکس‌هایی که جنس متنوعی مثل پلاستیک، فلز و فایبرگلس دارند، کشت می‌شوند و طبق طراحی روی سازه نصب می‌شوند تا نمای مدولار را ایجاد کنند.

این نوع دیوار سبز، وزن سنگینی دارد و با توجه به محدودیت باکس‌ها، گیاهان نیز محدودیت رشد ریشه دارند، در نتیجه عمر گیاه کاهش می‌یابد.

با این وجود، این نوع سازه هزینه کمتری دارد، به راحتی نصب می‌شود و امکان استفاده از گیاهان با رشد کامل وجود دارد. همچنین می‌توان گیاهان را به راحتی جایگزین کرد.

دیوار سبز خاکی

دیوار سبز را می‌توان در بستر خاک و به شکل عمودی ایجاد کرد. امکان آبیاری اتوماتیک و دستی در این نوع دیوار سبز وجود دارد و کاملا متکی به برق نیست.

در صورت لزوم آبیاری دیوار سبز در بستر خاک، به صورتی دستی نیز انجام می‌شود و به دلیل اینکه خاک رطوبت را حفظ می‌کند، در صورت اختلال در آبیاری، گیاهان آسیب نمی‌بینند.

مراقبت و نگهداری از دیوار سبز در بستر خاک بسیار آسان بوده و نیاز به کوددهی دو بار در سال دارد و می‌توان به راحتی گیاهان را هرس و جایگزین کرد.

ایجاد دیوار سبز در بستر خاک هزینه بیشتری نسبت به سایر سیستم‌ها و سازه‌ها دارد.

 دیوار سبز هیدروپونیک

در این نوع دیوار سبز، گیاهان در بستر نمدی رشد می‌کنند که این نوع کشت گیاه، به دیوار سبز هیدروپونیک معروف است. دیوار سبز با پوسته‌ای نمدی ساخته می‌شود که سبک‌ترین نوع دیوار سبز هستند. در این بستر، ریشه گیاه در فضای پوسته نمدی قرار می‌گیرد و مواد مغذی مورد نیاز گیاه به صورت محلول در آب از طریق سیستم آبیاری اتوماتیک، به آن می‌رسد. در نتیجه در دیوار سبز هیدروپونیک، نیازی به خاک وجود ندارد.

پوسته نمدی باید در برابر آسیب‌های مثل پارگی و پوسیدگی و تابش خورشید مقاوم باشد و طول عمر مناسبی داشته باشد.

برای اینکه رطوبت از دیوار سبز به دیوار ساختمان نفوذ نکند، باید عایقی میان دو دیوار با پوشش کامل استفاده شود تا به دیوار ساختمان آسیب وارد نشود. معمولا از عایق pvc یا پلی پروپیلن برای دیوار سبز استفاده می‌شود.

آبیاری از طریق پمپ انجام می‌شود و در صورت خراب شدن، باید به سرعت تعمیر شود تا آسیبی به گیاهان وارد نشود.

بسته به نوع گیاه کاشته شده در دیوار سبز، به ساعت‌های طولانی تا 16 ساعت تابش نور نیاز دارند و حتی ممکن است از نور مصنوعی نیز استفاده شود.

سخن پایانی

دیوار سبز نوعی باغ عمودی است که در نتیجه تلاش برای حفظ رابطه انسان با طبیعت، طراحی و به بهره‌برداری رسید تا علاوه‌بر زیبایی، تاثیرات زیست محیطی نیز داشته باشد و زندگی انسان‌ها از بی‌روحی و یکنواختی زندگی شهری دور کند.