همه چیز در مورد سیستم های زهکشی
در هنگام بارندگی یا آبیاری، مزارع خیس می شوند. آب به داخل خاک نفوذ می کند و در منافذ آن ذخیره می شود. هنگامی که تمام منافذ با آب پر می شوند، گفته می شود که خاک اشباع شده است و آب بیشتری جذب نمی شود. هنگامی که باران یا آبیاری ادامه دارد، ممکن است استخرهایی روی سطح خاک ایجاد شود.
حذف آب اضافی از سطح زمین یا از ناحیه ریشه، سیستم های زهکشی مناسب نامیده می شود.
در هنگام بارندگی شدید، لایه های بالایی خاک اشباع شده و ممکن است استخرهایی تشکیل شوند. آب به لایه های عمیق تر نفوذ می کند.
بخشی از آب موجود در لایه های فوقانی اشباع شده در خاک به سمت پایین به لایه های عمیق تر جریان می یابد و با آب نفوذی از استخرهای سطحی جایگزین می شود.
زمانی که دیگر آبی در سطح خاک باقی نماند، جریان رو به پایین برای مدتی ادامه می یابد و هوا دوباره وارد منافذ خاک می شود. این خاک دیگر اشباع نیست.
با این حال، اشباع ممکن است برای سلامت گیاهان بیش از حد طول کشیده باشد. ریشه گیاه به هوا و همچنین آب نیاز دارد و بیشتر گیاهان نمی توانند خاک اشباع را برای مدت طولانی تحمل کنند (برنج یک استثنا است).
علاوه بر آسیب به محصول، خاک بسیار مرطوب استفاده از ماشین آلات را اگر نگوییم غیرممکن می کند.
به دنبال بارندگی شدید یا آبیاری بیش از حد مداوم، سطح آب زیرزمینی ممکن است به بخشی از ناحیه ریشه برسد و آن را اشباع کند. اگر این وضعیت بیش از حد طول بکشد، ممکن است گیاهان آسیب ببینند. بنابراین اقداماتی برای کنترل افزایش سطح ایستابی ضروری است.
آب اضافی ممکن است در اثر بارندگی یا استفاده بیش از حد از آب آبیاری ایجاد شود، اما ممکن است منشاء دیگری مانند نشت کانال یا سیل نیز داشته باشد.
2 نوع سیستم زهکشی مناسب
در مناطق بسیار خشک اغلب املاح در خاک تجمع می یابد. بیشتر محصولات در خاک شور رشد خوبی ندارند. نمک ها را می توان با نفوذ آب آبیاری از طریق ناحیه ریشه محصولات شسته شد. برای دستیابی به نفوذ کافی، کشاورزان آب بیشتری نسبت به نیاز محصولات کشاورزی به مزرعه مصرف خواهند کرد.
اما نفوذ آب شور باعث بالا آمدن سطح آب می شود. بنابراین، زهکشی برای کنترل سطح آب نیز به کنترل شوری خاک کمک می کند. انواع سیستم های زهکشی عبارت‌اند از:
- زهکشی سطحی
- زهکشی زیرسطحی
زهکشی می تواند طبیعی یا مصنوعی باشد. بسیاری از مناطق دارای سیستم های زهکشی طبیعی هستند. این بدان معناست که آب اضافی از مزارع کشاورزان به باتلاق ها یا دریاچه ها و رودخانه ها سرازیر می شود. با این حال، زهکشی طبیعی اغلب ناکافی است و به زهکشی مصنوعی یا مصنوعی نیاز است.
دو نوع زهکشی مصنوعی وجود دارد:
- زهکشی سطحی
- زهکشی زیرسطحی
زهکشی سطحی
زهکشی سطحی حذف آب اضافی از سطح زمین است. این معمولاً توسط گودال های کم عمق انجام می شود که زهکشی باز نیز نامیده می شود. گودال های کم عمق به زهکش های جمع کننده بزرگتر و عمیق تر تخلیه می شوند. به منظور تسهیل جریان آب اضافی به سمت زهکش ها، با استفاده از درجه بندی زمین، به مزرعه شیب مصنوعی داده می شود.
برای تسهیل زهکشی به مزرعه شیب مصنوعی داده شده است.
سیستم زهکشی زیر سطحی
زهکشی زیرسطحی حذف آب از ناحیه ریشه است. این کار توسط زهکش های باز عمیق یا زهکش های لوله مدفون انجام می شود.
آب اضافی از ناحیه ریشه به زهکش های باز جریان می یابد. عیب این نوع زهکشی زیرسطحی این است که استفاده از ماشین آلات را با مشکل مواجه می کند.
زهکشی لوله
زهکش‌های لوله‌ای، این نوع سیستم زهکشی از لوله هایی مدفونی و دهانه‌داری هستند که آب اضافی خاک می‌تواند از طریق آن وارد شود. لوله ها آب وارد شده را به کلکتور منتقل می کنند.
لوله های تخلیه از خاک رس، بتن یا پلاستیک ساخته شده اند. معمولاً توسط ماشین آلات در ترانشه ها قرار می گیرند. در لوله های سفالی و بتنی (معمولاً 30 سانتی متر طول و 5 – 10 سانتی متر قطر) آب زهکشی از طریق اتصالات وارد لوله ها می شود. زهکش های پلاستیکی انعطاف پذیر بسیار طولانی تر هستند (تا 200 متر) و آب از طریق سوراخ های توزیع شده در تمام طول لوله وارد می شود.
مقایسه زهکشی باز عمیق در مقابل زهکشی لوله
سیستم های زهکشی باز می تواند برای محصولات زراعی استفاده شود. آن ها استفاده از ماشین ها را محدود می کنند. آنها همچنین به تعداد زیادی پل و پلچک برای عبور جاده ها و دسترسی به مزارع نیاز دارند. زهکش های باز نیاز به نگهداری مکرر دارند (کنترل علف های هرز، تعمیرات و غیره).
برخلاف زهکش های باز، لوله های مدفون در خاک سیستم های زهکشی لوله‌ای، باعث از بین رفتن زمین قابل کشت نمی شوند و شرایط نگهداری خاصی ندارند. با این حال، هزینه های نصب لوله تخلیه ممکن است بالا باشد. به دلیل مواد، تجهیزات و نیروی انسانی ماهر درگیر.
آرین خاک ایرانیان با شرکت‌های معتبری در این زمینه همکاری داشته است. برخی از این شرکت‌ها عبارت‌اند:
- وزارت امور خارجه
- شرکت ملی ذخیره نفت مناطق جنوب
- شرکت تیراژ
- شرکت پتروشیمی ایلام
- شرکت ملی گاز
- شرکت کنترل ولت
- شرکت ملی نفت ایلام
- شرکت مهندسی پالایشگاه آبادان
- شرکت ملی نفت اردبیل
- شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان
- پروژه عمرانی تونل صدر – نیایش
- شرکت بین‌المللی استراتوس
- شرکت متروی تهران و حومه
- معاونت مهندسی سپاه محمد رسول الله
- شرکت احسان سازه یزد
- شهرداری منطقه ۹ تهران
- شرکت جهاد نصر استان لرستان
- شرکت جهاد نصر استان کرمان
- شرکت پتروشیمی مارون، ماهشهر
- شرکت مدیریت توسعه صنایع و پتروشیمی
این‌ها تنها بخشی از شرکت‌های بی‌شماری است که به مجموعه ما در زمینه نصب ژئوممبران و سایر زمینه‌ها اعتمادکردن برای مشاوره و دریافت اطلاعات بیشتر با ما در تماس باشید.
https://www.fao.org/3/r4082e/r4082e07.htm
https://en.wikipedia.org/wiki/Drainage_system_(geomorphology)
