بلاگ

معیار مقاومت و دوام

در پروژه‌های ساخت فیلتر و سیستم زهکشی (اجرای زهکشی با ژئوتکستایل) برای اطمینان از دوام ژئوتکستایل حین مراحل ساخت، ژئوتکستایل‌هایی با مشخصات مقاومتی و دوام معین نیاز می‌باشد. حداقل مشخصات مورد نیاز برای پروژه‌های با درجه بحران کم و شدت کمتر در جدول 4-2 آورده شده است.

باید توجه داشت که مقادیر حداقل بر اساس تحقیقات مستند نیست بلکه بر اساس مشخصات ژئوتکستایل‌های موجود که در کاربردهای زهکشی به خوبی عمل کرده‌اند می‌باشد که مناسب برای افراد با تجربه کمتر در این زمینه است و نباید مقادیر طراحی شده و آزمایش شده را با آن‌ها جایگزین کرد.

در اغلب کاربردها و محیط‌ها، ژئوتکستایل‌ها معمولا موادی غیر واکنشی هستند. با وجود این در کاربردهای خاص ممکن است ژئوتکستایل در معرض محیط‌های شیمیایی و یا بیولوژیکی قرار بگیرند که ممکن است مشخصات فیلتری آن را تحت تاثیر قرار دهد.

به عنوان مثال در زهکش‌ها، فیلترهای دانه‌ای و ژئوتکستایل‌ها ممکن است به صورت شیمیایی توسط رسوبات شیمیایی آهن یا کربنات‌ها و یا به صورت بیولوژیکی توسط جلبک‌ها و خزه‌ها انسداد پیدا کنند.

به خصوص انسداد بیولوژیکی زهکش‌ها و فیلترها هنگام سرویس‌های دوره‌ای به دلیل قرار گرفتن در معرض هوا مشکل بالقوه‌ای می‌باشد.

پتانسیل انسداد بیولوژیکی با ازمایش ASTM D 1987  (آزمایش تعیین گرفتگی بیولوژیکی ژئوتکستایل‌ها یا فیلترهای ژئوتکستایل-خاک 1991) تعیین می‌شود.

اگر احتمال انسداد بیولوژیکی باشد از ژئوتکستایلی با تخلخل بالاتر استفاده می‌شود و یا طراحی را منوط به برنامه بازدید و نگهداری از سیستم زهکشی می‌کنند.

ملاحضات اجرایی

1. سطحی که ژئوتکستایل روی آن قرار می‌گیرد باید کاملاً بنا بر طراحی خاک‌برداری شود تا سطحی کاملا صاف و عاری از هرگونه کثیفی و حفره، حاصل شود.
2. بین مراحل آماده سازی زیر اساس و ساخت سیستم زهکشی، ژئوتکستایل بایستی کاملا از هرگونه عاملی که باعث خرابی آن شود محافظت شود.
3. پس از خاکبرداری، ژئوتکستایل بایست با توجه به عرض مورد نیاز و همچنین در نظر گرفتن همپوشانی بریده شود
4. در حین اجرا باید توجه کافی نمود که ژئو تکستایل آسیب نبیند و در غیر اینصورت باید آن را تعویض کرد.
5. در سیستم‌های زهکشی، ژئوتکستایل را باید در جهت جریان آب قرار داد و در روسازی باید به موازات مسیر راه باشد. باید توجه داشت که ژئوتکستایل باید بصورت آزاد و بدون چروک باشد. ژئوتکستایل باید در تماس کامل با خاک باشد به گونه‌ای که هیج فضای خالی بین آن‌ها قرار نگیرد.
6. در سیستم‌های زهکشی، انتهای رول‌ها و همچنین کناره‌های رول‌های موازی ژئوتکستایل بسته به شرایط هیدرولیکی پروژه بایستی به اندازه ۳۰ تا ۶۰ سانتیمتر همپوشانی داشته باشند و قسمت‌های همپوشانی بایست دوخته شوند (به طوری که ورق رویی به اندازه ۳۰ تا ۶۰ سانتیمتر بزرگتر از ورق زیری باشد). در پروژه‌های با شرایط هیدرولیکی شدید و یا سازه‌های سنگین مانند ترانشه‌های عمیق و با سنگ‌های بزرگ، مقدار همپوشانی باید بیشتر شود. برای زهکشی سایت‌های بزرگ، نواحی همپوشانی باید با میخ در جای خود محکم شوند تا قبل از ریختن مصالح سنگ دانه‌‎ای، ژئوتکستایل‌ها در جای خود محکم بمانند.

جدول ۴-۲ مشخصات حداقل مورد نیاز ژئو تکستایل برای کاریرد زهکشی و فیلتراسیون ^1و2و3و4

1. معیار پذیرش مواد و جنس ژئوتکستایل بایستی بر اساس ASTM D 4759 باشد.
2. پذیرش بایستی بر اساس آزمایش روی نمونه استاندارد به روش A آزمایش ASTM D 4534 و یا بر اساس گواهی سازنده و با نمونه‌های شاهد باشد.
3. برای انتخاب مصالح از مقادیر مقاومنی آن در جهت ضعیف‌تر استفاده شود.
4. استفاده از ژئوتکستایل های با فیلم‌های شکافدار مجاز نیست.
5. ژئوتکستایل معمولی. مهندس طراح ممکن است به یکی از دلایل زیر از ژئوتکستایل نوع سه برای زهکشی ترانشه‌ها استفاده کند:

الف) عمر و دوام بیشتر بنا به تجریات صحرایی

ب) عمرو دوام بیشتر بنا به آزمایش‌های انجام شده در آزمایشگاه و روی نمونه‌های برداشته شده از محل

ج) عمق زهکشی کمتر از دو متر باشد، قطر دانه‌های فیلتر کمتر از ۳۰ میلیمتر باشد و تراکم مورد نیاز کوچکتر یا مساوی ۹۵% آشتو 99-T باشد.

6. بر اساس اندازه گیری به روش ASTM D 4632 زمانیکه درز نیاز باشد. این مقادیر هم در مورد درزهای ایجاد شده حین تولید و هم درزهای ایجاد شده در اجرا است.

حداقل مقدار مقاومت پارگی مورد نیاز برای ژئوتکستایل‌های بافته شده تک رشته‌ای ۲۵۰ نیوتن است.

برای محدود کردن خرابی ژئوتکستایل در مقابل نور خورشید، کثیفی و آسیب، نصب زهکش‌ها و یا اساس بایست سریع انجام شود. پیش از مرحله تراکم، ژئوتکستایل باید حداقل با ۳۰ سانتیمتر مصالح سست پوشانده شود. برای زهکشی ترانشه‌ها حداقل ۱۰ سانتیمتر مصالح زهکشی به عنوان بستر زیر لوله‌های سوراخ دار جمع‌آوری آب قرار داد.

شکل ۴-۷ ساخت فیلتر و جداکننده ژئوتکستایل در زیر بستر نفوذپدیر
الف) ژئوتکستایل به عنوان جداکننده  ب) ژئوتکستایل به عنوان زهکش

1. خاک های با ۲۰ تا ۶۰ درصد ریزدانه

آزمایش‌های فیلتر بر روی تمامی انواع ژئوتکستایل بایست انجام شود.

2. خاک‌های با بیشتر از 60% ریزدانه

ژئوتکستایل‌های سنگین، پانج شده با سوزن و حرارتی برای جلوگیری از حرکت ریزدانه‌ها بسیار مناسب هستند و اگر هم انسداد رخ دهد، نفوذپذیری قسمت کور شده برابر نفوذپذیری خاک است.

3. خاک‌های غیر چسبنده با دانه بندی منفک

برای این نوع از خاک‌ها از فیلتر یکنواخت ماسه‌ای همراه با ژئوتکستایل با درصد بازشدگی بسیار زیاد برای عبور ریزدانه‌ها استفاده شود.

4. خاک‌های سیلتی همراه با لنزهای ماسه‌ای

در این موارد از فیلتر ماسه‌ای یکنواخت همراه با ژئوتکستایل با درصد بازشدگی بسیار زیاد برای سهولت عبور سیلت‌ها از آن به طوری که جلوی حرکت ماسه‌های فیلتر را بگیرند استفاده شود. همچنین می‌توان مستقیماً از ژئوتکستایل نوع سنگین پانج شده با سوزن، روی خاک استفاده کرد بنابراین آب می تواند بصورت جانبی از ژئوتکستایل عبور کند.