ژئوممبران ورق هایی هستند که از پلیمر ساخته شده اند. در ساخت این ورق‌ها از درصدی از کربن سیاه نیز استفاده می شود که به تقویت ورق کمک می کند.
طول عمر ژئوممبران را ضخامت ورق آن تعیین می کند. هر چه ضخامت ورق ژئوممبران بیشتر باشد، مقاومت آن در برابر آسیب نیز بیشتر شده و در نتیجه دوام آن تا 60 سال افزایش می یابد.
ویژگی‌‌های ژئوممبران
دلیل محبوبیت ژئوممبران، میزان عایق‌بندی در حدود 100درصد آن است که موجب شده محصولی مطمئن در انواع صنایع به ویژه در زیمنه ذخیره آب، مورد استفاده قرار بگیرد و موفقیت پروژه‌های عمرانی و زیرساختی را تضمین می‌کند.
این ورق‌ها به خوبی روی سطح خاک به عنوان عایق، نصب می‌شوند که لغزش نداشته و از رشد گیاه نیز جلوگیری می‌کنند.
ژئوممبران با پوشش کامل سطح و حتی کناره‌های سازه‌های مختلف مثل کانال آب، استخر کشاورزی، استخر پرورش ماهی و غیره، مانع از نشت آب و رطوبت می‌شود و از هدر رفت آب جلوگیری می‌کند.
این نوع ورق‌ها در اندازه‌های مختلف تولید می‌شود و قابلیت برش یا جوش دادن دارد. ورق‌ها را می‌توان با روش‌های مختلف و با استفاده از دستگاه‌های متنوع دستی و اتوماتیکی به یکدیگر جوش داد تا در اندازه‌های وسیع مثل لند فیل‌ها به کاربرده شوند.
ضخامت ورق ژئوممبران می‌تواند 0.5، 1، 1.5 و 2 میلی متر باشد و عرض آن نیز از 2 متر تا 7.5 متر باشد که این اندازه، بزرگ‌ترین ورق ژئوممبران می‌باشد. هر کدام از این عرض‌ها و ضخامت‌ها در زمینه مخصوصی کاربرد دارند.
ژئوممبران به دلیل ترکیب ساختاری قوی، در برابر شرایط جوی مختلف مثل سرمای سخت یا گرمای شدید، تنش‌های محیطی مثل زلزله و آسیب‌های فیزیکی مثل پارگی و سوراخ شدن، مقاومت بالایی دارد که موجب شده عمر طولانی داشته باشد و از نظر اقتصادی محصولی کاملا به صرفه باشد.
ورق‌های ژئوممبران ضخامت، متراژ، رنگ‌ها، مقاومت‌های کششی، چگالی‌ها و در نهایت عملکرد‌های متفاوتی دارند. ژئوممبران از انواع پلی‌اتیلن و پلیمر ساخته می‌شود که با توجه به کاربردها، در پروژه‌های مختلف مورد استفاده می‌گیرند.
انواع ژئوممبران
ژئوممبران انواع مختلفی دارد که از نظر ترکیب ساختاری با یکدیگر متفاوت هستند. در ادامه با پرکاربردترین آن‌ها آشنا می‌شویم.
HDPE
پلی اتیلن سنگین پرمصرف‌ترین پلیمر در تولید ورق‌های ژئوممبران در دنیا است. ژئوممبران HDPE استحکام بالا و مقاومت شیمیایی عالی در برابر طیف وسیعی از مواد شیمیایی دارد.
قیمت پایین HDPE باعث شده است تا این نوع ورق ضخامت بالایی داشته باشد و به این شکل مقاومت آن را در برابر آسیب فیزیکی افزایش می‌دهند. ورق ژئوممبران هر چه ضخیم‌تر باشد، اتصال ورقه‌ها از طریق جوش، بهتر انجام می‌شود. همچنین ورق ضخیم در برابر چین خوردگی، ترک خوردن و غیره مقاومت بیشتری دارد.
LLDPE
این محصول با ویژگی انعطاف‌پذیری بالا شناخته می‌شود و در زمینه‌هایی مانند روکش محل‌های دفن زباله (لند فیل) و سایر سازه‌هایی که نیاز به مقاومت در برابر سوراخ شدگی دارند و مکان‌هایی که احتمال فرونشست زمین وجود دارد، مخازن آب، دریاچه‌های مصنوعی و کانال‌های انتقال آب و غیره مناسب است.
PVC
به این نوع ورق ژئوممبران نرم کننده افزوده می‌شود تا به حدی نرم و منعطف شود که امکان رول شدن و یا بافته شدن آن وجود داشته باشد.
EPDM
این نوع محصول ژئوسنتتیک، یک ورق لاستیکی پخت شده است که به دلیل ترکیب ساختاری، خاصیت پایداری شیمیایی دارد و به دلیل ویژگی شکل پذیری، به راحتی روی سطح پهن می‌شود و پستی و بلندی سطح خاکی را نیز به خوبی پوشش می‌دهد.
مقاومت ورق EPDM در برابر شرایط آب و هوایی مختلف و سخت و همچنین اشعه UV عالی است که موجب می‌شود خواص فیزیکی ورق‌ها در طول سال های استفاده، بدون تغییر باقی بماند، بدون اینکه شکننده شود، ترک بردارد یا جمع شود.
کاربرد ژئوممبران
انواع ضخامت ژئوممبران، در زمینه های متنوعی از جمله عمران، صنایع نفت و گاز، معادن و غیره کاربرد دارد. از جمله این کاربرد ها، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عایق استخرهای کشاورزی
- عایق کانال های انتقال آب
- سد سازی
- عایق لند فیل
- شستشو و ذخیره‌ی آب در معادن
- عایق برای احداث لاگون
- عایق حوضچه های پساب های صنعتی
- احداث حوضچه های تبخیر
- ایزولاسیون مسیرهای انتقال مواد نفتی
- ایزولاسیون تونل
- عایق و احداث حوضچه های هیپ لیچ برای استخراج مایع
تفاوت ژئوممبران آبی و مشکی
ژئو ممبران آبی با افزودن رنگ دانه و سایر مواد اولیه افزودنی در زمان تولید، به رنگ آبی تولید می‌شود و به دلیل همین افزودن رنگ دانه، مقاومت کمتری نسبت به نوع مشکی آن دارد.
زیبایی بصری‌ای که ورق آبی در محیط ایجاد می‌کند، موجب شده از نظر قیمت، ارزش بیشتری نسبت به ژئو ممبران مشکی داشته باشد.
رنگ مشکی این ورق‌ها مقاومت بالاتری در برابر تابش انواع اشعهUV، اشعه ماوراء بنفش و نور خورشید در مقایسه با ورق آبی دارد؛ در نتیجه ژئوممبران آبی بیشتر در گلخانه‌ها و فضاهای سقف دار مورد استفاده قرار می‌گیرد تا کمتر در معرض تابش اشعه‌های مختلف و نور خورشید باشد. ورق مشکی نیز در پروژه‌های فضای باز مثل ساخت استخر ذخیره آب برای کشاورزی و معادن، کاربرد دارد.
میزان دوام رنگ آبی در شرایط مختلف جوی مثل باران، سرمای زیر صفر، گرمای شدید، کمتر از رنگ مشکی است و این رنگ ژئوممبران مقاومت بیشتری دارد.
ژئو ممبران آبی می‌تواند دمای حدودی بین 30 تا 70 درجه را تحمل کند، در حالی که ژئوممبران مشکی توانایی تحمل دمایی بسیار بالاتری داشته و در مناطقی که درجه گرمای هوا بسیار بالاست، ماده‌ای کاملا کارآمد می‌باشد.
ژئوممبران مشکی به دلیل ترکیب ساختاری، در برابر آسیب‌های فیزیکی مثل سوراخ شدن، پاره شدن و یا پوسیدگی، مقاوم‌تر بوده که ژئوممبران آبی در این مورد مقاومت کمتری داشته و احتمال آسیب فیزیکی آن وجود دارد.
سخن پایانی
ژئو ممبران از جمله محصولات ژئوسنتتیک است که به دلیل داشتن ویژگی های کارآمد و کاربردی توانسته جایگزین مناسبی برای محصولات سنتی مثل بتن و سیمان باشد. ژئو ممبران انواع مختلفی دارد که هر کدام در مصارف خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند. ژئو ممبران آبی و مشکی از معروف ترین محصولات ژئوسنتتیک هستند که در زمینه های مختلفی مثل ساخت استخر ذخیره آب، گلخانه‌ها و غیره کاربرد دارند. مهم ترین ویژگی ژئو ممبران عایق‌بندی و پوشش بالای سطح و کناره سازه های مختلف است که از نشت و هدر رفت آب جلوگیری می‌کند.
