تاثیر خاک بر پوشش بتنی
پوشش بتنی مورد بررسی قرار گرفت و مشاهده شد که پتانسیل واگرایی فیزیکی در برخی از نمونه های خاک منطقه وجود دارد که با فراهم شدن شرایط یعنی نشت آب از درون این لایه ها و وجود شیب هیدرولیکی کافی ذرات ماسه و سیلت همراه جریان آب به صورت آبشستگی داخلی از محیط خارج می شوند و در اثر خالی شدن بستر خرابی و شکستگی پوشش بتنی دهد که این مصالح نیز از نظر شیمیایی نامتعارف (شور) و پدید می آید.
ولی این نوع خاک ها از آنجا که به صورت حاوی املاح و به میزان قابل توجهی حاوی ذرات گچ رگه های با ضخامت کم در نقاط مختلف بدون الگویی هستند.
از این رو به نظر می رسد در انتخاب معدن قرضه خاص پراکنده اند در مقایسه با مشکل وجود گچ در خاک برای خاکریزی دقت نشده از همان خاک طبیعی گچ دار اهمیت کمتری دارند و عامل اصلی خرابی ها محسوب محل به عنوان منبع قرضه استفاده شده است.
گرچه تهدیدی بالقوه هستند اما با به کارگیری مشکل موجود را حادتر نیز کرده است، به این معنی که در تمهیدات لازم برای کنترل خطر گچ، از جمله آب بندی کانال و جلوگیری از ورود آب به پشت پوشش خطر واگرایی نیز کنترل خواهد شد.
بررسی عوامل تاثیرگذار بر پوشش بتنی
در این پژوهش با بازدیدهای صحرایی، حفر ۲۰ حلقه با چال شناسایی نمونه برداری در ۱۳ نقطه از محل های در خاکریزی و نمونه برداری و اجرای آزمایش های مختلف فیزیکی و شیمیایی روی نمونه ها علل خراب شدن پوشش بتنی بخش چهارم کانال شبانکاره بررسی شده است.
بر آب اساس مجموعه نتایج به دست آمده عوارض ایجاد شده و با عوامل ایجاد خسارات در قالب دو گروه اصلی ارزیابی می گردید.
یکی عوامل مرتبط با مسائل اجرایی و دیگری کم عوامل مرتبط با خصوصیات ژئوتکنیکی لایه های زیرین مسیر کانال خسارت های ایجاد شده در پوشش کانال تغییر مشکل شکل های حادث شده و وجود حفره های بسیار بزرگ در پشت پوشش بتنی تماماً بیانگر خراب شدن پوشش در اثر از بین رفتن بستر یا تکیه گاه پوشش بتنی کانال است.
این موضوع، غیر عادی بودن و یا مشکل آفرین بودن خاک بستر کانال را به اثبات می رساند که با توجه به بررسی ها دو علت قابل طرح است:
- شستشوی بخشی از ذرات جامد خاک بستر کانال در اثر وجود مواد انحلال پذیر و
- فرسایش و مهاجرت ذرات خاک بر اثر واگرایی فیزیکی یا شیمیایی خاک
با آزمایش های مختلف فیزیکی و تعیین مشخصات شیمیایی و مقدار گچ خاک مشخص گردید که اغلب نمونه های خاک مورد بررسی حاوی مقادیر قابل توجهی سولفات کلسیم یا گچ هستند میزان گچ موجود در نمونه حدود یک تا نزدیک به ۷۰ درصد در بررسی های آزمایشگاهی تعیین شده است.
بررسی مشخصات فیزیکی شیمیایی و میزان گچ در نمونه های اخذ شده از مصالح خاکریزی در مناطقی که مقطع کانال در خاکریزی است.
نیز نشان می دهد که در مصالح خاکریزی گچ به میزان قابل توجهی وجود دارد. نتایج آزمایش های تعیین واگرایی روش بین هول نشان داده است پتانسیل واگرایی فیزیکی برخی از نمونه های خاک منطقه وجود دارد.
که با فراهم شدن شرایط یعنی نشت آب از درون این لایه ها و وجود شیب هیدرولیکی کافی ذرات ماسه و سیلت همراه جریان به صورت آبشستگی داخلی از محیط خارج می شوند و خالی شدن بستر خرابی و شکستگی پوشش بتنی پدید آید ولی این نوع خاکها به صورت رگه های با ضخامت در نقاط مختلف بدون الگویی خاص پراکنده اند که در مقایسه با مشکل وجود گچ در خاک اهمیت کمتری دارند و عامل اصلی خرابی ها محسوب نمی شوند، گرچه این تهدیدی بالقوه نیز هست.
نتیجه گیری درباره پوشش بتنی
با توجه به مجموعه نتایج حاصل از بررسی های محلی و آزمایشگاهی علت اصلی بروز مشکلات و خسارت های ایجاد شده در پوشش کانال اصلی شبانکاره، وجود لایه های گچی در بستر طبیعی به ویژه در مقاطع خاکبرداری ها و استفاده از خاک گچی به عنوان مصالح خاکریزی در مقاطع خاکریزی شده و انحلال این مواد در اثر ورود آب از درزهای کانال و رواناب سطحی به پشت پوشش بتنی بوده است.
بدین ترتیب عوامل ژئوتکنیکی، یعنی وجود توده های گچی به عنوان عوامل اصلی خرابی ها و مسائل اجرایی به خاطر فراهم شدن شرایط انحلال به عنوان عامل کمکی تخریب های حادث شده در کانال انتقال آب شبانکاره مورد تأیید قرار گرفت.
