چرا پرورش ماهی مهم است؟
اﻣﺮوزه رﺷﺪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژی و ﺻﻨﻌﺖ در دﻧﯿﺎ ﻣﻮﺟﺐ رﻓﺎه ﺑﻬﺒﻮد و ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻦ ﺳﻄﺢ زﻧﺪﮔﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺸﺮی ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ.اﮔﺮﭼﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ روزاﻓﺰون ﺻﻨﺎﯾﻊ ﻣﺰاﯾﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه داﺷﺘﻪ وﻟﯽ ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎر ﺿﺎﯾﻌﺎت و آﻻﯾﻨﺪهﻫﺎﯾﯽ را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه آورده ﮐﻪ ﺑﺎ ورود آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ آﺑﯽ ﺑﺎﻋﺚ آﻟﻮدﮔﯽ و در ﻧﻬﺎﯾﺖ اﺛﺮات زﯾﺎنﺑﺎری ﺑﺮ آﺑﺰﯾﺎن دارد .ﺑﺮﺧﯽ از اﯾﻦ آﻻﯾﻨﺪهﻫﺎ ﻓﻠﺰات ﺳﻨﮕﯿﻦ ﺑﻪ وﯾﮋه ﺟﯿﻮه ﻃﻮر ﻃﺒﯿﻌﯽ از ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت اﮐﻮﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی آﺑﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ.
اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺮﺧﯽ از آﻧﻬﺎ ﻧﻘﺶ ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﯿﺘﯽ در ﺑﻘﺎء ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه داﺷﺘﻪ وﻟﯽ ﻏﻠﻈﺖﻫﺎی ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ آﻧﻬﺎ ﺳﺒﺐ ﺑﻪ ﺧﻄﺮ اﻓﺘﺎدن ﺣﯿﺎت آﺑﺰﯾﺎن ﻣﯽﮔﺮدد.
اﯾﻦ آﻻﯾﻨﺪهﻫﺎ ﺑﺎ ورود ﺑﻪ اﮐﻮﺳﯿﺴﺘﻢ آﺑﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی زﯾﺴﺘﯽ ﻣﻮﺟﻮدات را ﻣﺨﺘﻞ ﮐﻨﻨﺪ و ، ﺗﻠﻔﺎﺗﯽ را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه آورﻧﺪ.
جیوه در استخر پرورش ماهی چه تاثیراتی دارد؟
ﺟﯿﻮه ﺑﻪﻃﻮر ﻃﺒﯿﻌﯽ از ﻃﺮﯾﻖ ، ﺳﻨﮓ ﺧﺎک و ﻫﻢﭼﻨﯿﻦ ﺻﻨﺎﯾﻊ ﮐﺎﻏﺬﺳﺎزی ، دﺑﺎﻏﯽ ﭼﺮم آﺑﮑﺎری و ﮐﻮدﻫﺎی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ وارد آبﻫﺎی ﺳﻄﺤﯽ ﻣﯽﮔﺮدد .ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺗﺼﻔﯿﻪ ﻓﺎﺿﻼب ﻧﯿﺰ ﺟﯿﻮه ، ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺟﯿﻮه را در آب ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻧﻤﺎﯾﺪ .ﯾﮏ ﻣﻨﺒﻊ ﻏﯿﺮ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ورود ﺟﯿﻮه ﺑﻪ آبﻫﺎی ﺳﻄﺤﯽ ﻣﻮﺟﻮد در ﻫﻮاﺳﺖ ﮐﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﺑﺎران ﺑﻪ آبﻫﺎی ﺳﻄﺤﯽ و ﺧﺎک وارد ﻣﯽﮔﺮدد .
آﺗﺶﻓﺸﺎنﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﺳﻬﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ در اﻧﺘﺸﺎر ﺟﯿﻮه در ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ دارﻧﺪ. ﺳﻮﺧﺖ زﻏﺎل ﺳﻨﮓ ﻧﻔﺖ و ﮔﺎز از دﯾﮕﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺘﺸﺎر ﺟﯿﻮه ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﻏﺬا ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻨﺒﻊ ورود و اﻧﯿﺪﯾﻨﺎ ﻣﻮرﻧﻮ وﯾﺴﻨﺖ، ﺟﺬب ﺟﯿﻮه در ﺑﺪن اﺳﺖ .
ﻣﺎﻫﯿﺎن و ﻓﺮآوردهﻫﺎی درﯾﺎﯾﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﯿﺰان ﻣﺘﯿﻞ ﺟﯿﻮه را دارا ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ . ﻣﯿﮑﺮوﮔﺮم ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.
ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣﯿﺰان ﻣﺠﺎز ورود روزاﻧﻪ ﺟﯿﻮه از ﻃﺮﯾﻖ ﻏﺬا ﺣﺪود ، آﻟﻮده ﮐﻪ ﻣﺎﻫﯽ رژﯾﻢ ﻏﺬاﯾﯽ اﺻﻠﯽ ﻣﺮدم را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﺪ ﺟﺬب روزاﻧﻪ ﺟﯿﻮه ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎدﺗﺮ اﺳﺖ.
ﺟﯿﻮه در ﺑﺎﻓﺖ ﻣﺎﻫﯿﭽﻪ ﻣﺎﻫﯽ ﺗﺠﻤﻊ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﻣﯿﺰان ﺗﺠﻤﻊ آن ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺟ ﻮه ﺑﻪ ﻏﻠﻈﺖ آن در ﺟﯿﺮه و اﻧﺪازه ﻣﺎﻫﯽ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد .
جیوه در بافت ماهیچه ماهی تجمع یافته و میزان تجمع آن به شکل جیوه، به غلظت آن در جیره و اندازه ماهی بستگی دارد. تجمع جیوه در بدن مستقیاًم به اندازه ماهی بستگی دارد. مواد خوراکی مورد استفاده در استخر پرورش ماهی (که مصرف انسانی دارد) باید از نظر غلظت جیوه به دقت بررسی شود.
زیرا جیوه،احتمالاً می‌تواند در بدن ماهی تجمع یافته و از مقدار قابل قبول FDA فراتر رود. مشخص شده است که سلنیم می‌تواند سمیت متیل جیوه و میزان تراکم جیوه در بدن ماهی، خرچنگ دراز آب شیرین و رسوبات زیستی (گیاهی، جانوری) دریاچه را کاهش دهد. در ماهیان، مسمومیت با جیوه موجب صدمه به کبد و کلیه میشود. همچنین موجب نکروز سلول های پوششی، افزایش تعداد آنها و ممانعت از فعالیت آنزیم آدنوزین تری فسفاتاز سدیم و پتاسیم، کاهش قابلیت تغییر شکل غشاهای گویچه‌های سرخ و تخریب زودرس این سلول ها و بالاخره تغییر فشار اسمزی میشود.
سازمان های بهداشت و خواربار جهانی میزان جذب هفتگی جیوه را از طریق مواد غذایی، 300 میکروگرم توصیه نموده، که از این مقدار حدود 200 میکروگرم آن می‌تواند به صورت متیل باشد.
جیوه قابلیت انحلال زیادی در چربی داشته و از قابلیت انتشار بالایی برخوردار است. در فراوردههای دریایی (ماهی) تقریبا تمامی جیوه در بافت عضلانی به صورت متیل یافت میشود. به‌طوری‌که تنها در کلیه و کبد مقدار کمی جیوه به صورت غیرآلی ذخیره می‌گردد
امروزه بخش قابل توجهی از منابع پروتئینی مورد نیاز جامعه از استخرهای پرورشی تامین مـی-شود. بنابراین، آگاهی از وضعیت غلظت آلاینده ها در منـابع خـاک و آب در تولیـد غـذای سـالم نقـش بسزایی خواهد داشت. بر این اساس، این مطالعه به منظور تعیین غلظت آلاینده جیـوه در خـاک و آب برخی استخرهای پرورش ماهی استان خوزستان انجام شد.
بررسی یک نمونه از استخرهای پرورش ماهی
نتایج جدول تجزیه واریانس یک طرفه حاصل از این پژوهش نشان داد میزان جیوه در رسوب استخرهای پرورشی از روندی افزایشی برخوردار بود به طوری که بیشترین میزان غلظت جیوه در رسوب استخرهای منطقه خرمشهر اندازه گیری گردید.
همچنین نتایج حاصل نشان داد میزان غلظت جیوه در آب از شمال به جنوب روندی افزایشی داشت. نتایج غلظت جیوه در رسوب نشان داد بین حداقل و حداکثر غلظت این عنصر در مناطق مختلف بیش از یک و نیم برابر اختلاف وجود دارد.
این موضوع نشان دهنده این مطلب است که شرایط منطقه ای در این مناطق بر غلظت این عنصر موثر می باشد.
بررسی میانگین توزیع غلظت جیوه در رسوب و آب در استخرهای پرورشی مناطق مختلف استان خوزستان در شکل ۱ مشخص شده است.
پرورش ماهی/پرورش ماهی/پرورش ماهی/پرورش ماهی/پرورش ماهی/پرورش ماهی/پرورش ماهی
